Dastra test guts slijpen

Dastra is overgenomen door Kirschen , hun vakhuis-werkplaats(je) ligt tegen de grond. De nieuwe Dastra beitels worden in de voormalige werkplaats van Heinrich Bracht gemaakt. De gereedschappen zien er anders uit en worden nu waarschijnlijk uit een "Kirschenstaal" gemaakt, maar zijn gelukkig niet zo gepolijst. Relatief nieuw op de markt, dus de kwaliteit moet onderzocht worden .

Eerst maar eens kijken naar de gladiatoren die de arena ingaan. De bovenst is een Pfeil, daarna een guts van de nieuwe Dastra en als laatste een Henry Taylor. Eerlijk gezegd, de Henry Taylor ligt erbij omdat die exact dezelfde breedte had. In de strijd liet die zich vervangen door een iets smallere, iets vlakkere Henry Taylor guts. De nummer 5 op de foto vond ik te hol tov de andere gutsen en daardoor minder geschikt voor deze test.

Eens van naderbij naar de gutsen kijken. Ze hebben allen ongeveer hun oorspronkelijke lengte nog. Het scheelt hoogstens 2 mm.
Ze hebben allen een totale lengte van 25,2 cm

Bij het design van Pfeil hoort hun lange slanke handvat, daar zijn ze niet gierig mee. Je krijgt wel korter staal in de plaats.
Dastra levert een staal van gemiddelde lengte.
Henry Taylor geeft 1 cm staal meer dan Pfeil. Zij "bezuinigen" dan weer op het hout .

Het handvat van de Dastra is op de dikste plaats , gemeten tussen de vlakken
30,0 mm en eenzelfde meting op de Pfeil levert 25,3 mm op. Dat verschil voel je tijdens het werken met de gutsen. Pfeil is aan de magere kant, maar voldoet. Dastra ligt comfortabeler in mijn hand. Ter info: ik heb kleine handen.

Het heft van de Pfeil guts is in essenhout gemaakt, Henry Taylor gebruikt beuk, en Dastra kiest voor haagbeuk.
Haagbeuk is de beste keuze uit de drie houtsoorten, dan volgt essen, beuk is de minste. Al deze houtsoorten voldoen, en een nieuw heft maken , indien het oude versleten is , is een geen moeilijke klus.

Nog wat details van de gutsen
beginnen met Dastra

Dastra gutsen zijn stevig gebouwd, hebben een stevige beitelborst, zijn aan de binnenkant g, binnenkanaal , glad gepolijst, maar het is in mijn ogen minder storend dan de hoogglans van Kirschen. Deze laatste vind ik erg storend. Vernis zoals op het stal van de Kirschen , lijken ze op de Dastra gutsen weggelaten te hebben.
Verder zijn zowel het nummer van de pas (relatieve kromming van het binnnenkanaal ) en de breedte in het staal gestempeld. Het nummer van de pas volstaat voor mij, maar meer info kan ook geen kwaad.

De guts van Henry Taylor. Deze guts wordt , met de hand gesmeed onder een springhamer. Een kenmerk is dat deze guts nog zwart is en het binnenkanaal de strogele oxidatiekleur ontstaan bij het temperen van het staal.

Er staat heen merk meer op het staal , en ook geen nummer. Lang geleden sloegen ze hun embleem, een grote eikel, en het nummer in het staal. Een 40 jaar geleden was dat een kleine eikel . Ze slagen de laatste jaren wel een nummer in het hout. Mogelijk is dat op aanvraag van Dictum, die deze gutsen onder eigen naam verkoopt.

Pfeil gutsen zijn in Vlaanderen en Nederland waarschijnlijk wel het meest bekend. Het afgebeelde exemplaar is al wat ouder en heeft nog de een PU vernis.
De pijl en het nummer zijn in het staal geslagen en op het heft staat er Swiss Made en op de huidige gutsen staan ook nog het nummer en de breedte op het hout.

De test bestaat eruit om in de gutsen in beukenhout te slaan.
Op elke guts wordt even veel en even hard geslagen. Daarna wordt de volgende guts genomen voor dezelfde behandeling enz. Elke guts wordt in een dubbele rij , of tweemaal naast elkaar , 5 maal na elkaar in het hout geslagen.
Er werd eerst banen uitgetekend op het hout.
Enkel voor de groepsfoto's steken ze alle drie in het hout. tijdens het werken was er natuurlijk maar één tegelijk in het hout. De anderen zouden constant omvallen, en dat is niet bevorderlijk om de standtijd van een guts te meten.

Er werd best stevig op geramd. Op de foto staat de Henry Taylor. Een minder goed geharde guts zal wel snel opgeven, dacht ik.

Om nu te zien hoe lang een guts voor houtsnijden scherp blijf wordt er door een hoek aan de kopse kant gesneden . Hierbij wordt de guts omgekeerd gebruikt: met het binnenkanaal tegen het hout en de vouw naar boven.
Omdat er stevig gehakt werd , sturend op de vouw, verschijnen de bramen in het binnenkanaal van de guts.

Moesten we op dezelfde wijze een steekbeitel testen dan verschijnen de bramen aan de spiegelzijde van de beitel.
Indien er bramen gevorm worden of de snede niet helemaal strak staat den krijgen we geen mooi glad oppervlakte, maar zijn er krassen op het oppervlakte. Op de foto is met een rode lijn de snijrichting weergegeven. In de snijrichting zijn er veel krassen te zien..

Vanaf het moment dat die krassen verschijnen is de guts onscherp en kennen we de standtijd.
Bij het verschijnen gaat men zeker de guts opnieuw slijpen of afwetten en natuurlijk ook stroppen.
Wat eerder afweten en stroppen is beter wanneer men echt een beeld of ornament aan het snijden is, maar daar gaat het nu niet om.

Test guts Pfeil, Henry Taylor en Dastra.

Het doel was om te bestuderen hoe de nieuwe Dastra, nu gemaakt door Wilh. Schmitt & Comp in de vroegere werkplaats van Heinrich Bracht, dat ze al veel vroeger overnamen en waarin ze reeds lang ook (Kirschen-) gereedschappen maken.
Is er een duidelijk verschil tussen de standtijd van de verschillende gutsen, geslepen onder dezelfde snijhoek, dan zouden we een rangorde kunnen maken voor wat betreft de standtijd.

We kunnen ervan uitgaan dat de drie merken een ander staal gebruiken. Pfeil beweert in ieder geval dat hun gelegeerd staal speciaal voor hun gemaakt wordt, volgens hun specificaties. Kischen schrijft: " For chisels, sculptor's chisels, we use only high-carbon steel of our own mixture with a hardness of HRc 61". Het is het meest praktische voor deze firma dat hetzelfde staal nu gebruikt zou worden voor de Dastra houtsnijgutsen. Ik denk dat Henry Taylor een klassiek O1 staal gebruikt , maar dat is geen gegeven van de firma zelf.

Leiden die verschillende staalsoorten tot verschillende standtijden?
Alles hangt er natuurlijk ook van het smeden, gloeien , harden , ontlaten of temperen af ..
HRc of de hardheid op de schaal van Rockwell diamant is geen echt bruikbare indicator. Een praktijktest zal beter de kwaliteiten tonen dan dit cijfer.

En?

De drie gutsen hielden het exact even lang hun scherpte

Ze hebben alle drie een even lange standtijd, er is lang op geramd geweest, voordat ze hun scherpte opgaven
De Dastra doet niets onder tov de andere twee merken, en dat is het antwoord op de vraag. Pfeil is niets beter dan de andere merken. Enz...
Verschil in HRc cijfertjes doen het dus niet, maar dat was al langer gekend.

Verschil in staalsoorten en bijhorende thermische behandelingen resulteerden niet in een verschil in standtijd in deze test. Tja, verschillende wegen leiden naar Rome.
Over staal gesproken: een fabrikant van kwaliteitsgereedschap zal natuurlijk een lange standtijd willen en ook nodig hebben anders is het geen kwaliteitsgereedschap. Maar daarom zal die niet noodzakelijk het allerbeste ( volgens welke criteria?) gebruiken : beschikbaarheid van het staal en prijs tellen ook. Het "gemakkelijk" industrieel verwerken van het staal is ook belangrijk. Een guts uit waterhardend puur koolstofstaal waaruit men ook prima houtsnijgutsen kan maken, gaat de industrie bijvoorbeeld niet meer maken.